Infekcje u chorych na POChP

dr n. med. Joanna Mazurek

Chorzy na POChP są w szczególnej grupie ryzyka zakażeń układu oddechowego. Okres jesienno-zimowy sprzyja tego typu zachorowaniom w całej populacji. Patogeny wywołujące błahe infekcje górnych dróg oddechowych u ludzi zdrowych, mogą być przyczyną ciężkich zaostrzeń tej przewlekłej choroby dróg oddechowych.

Najczęstszą przyczyną zakażeń układu oddechowego, także u chorych na POChP są różnorakie wirusy – rhinowirusy, adenowirusy, wirusy grypy i paragrypy, RSV (syncytialny wirus oddechowy – eng. respiratory syncytial virus) oraz owiane złą sławą, w ostatnim czasie, koronawirusy. Wśród tych ostatnich, kojarzonych przez wiele lat z niegroźnymi zakażeniami głównie górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, w ostatnich dziesięcioleciach zidentyfikowano takie, które są odpowiedzialne za zespół ciężkich objawów oddechowych o ostrym i gwałtownym przebiegu – SARS (Severe Acute Respiratory Syndrom – ciężki ostry zespół oddechowy).

W 2003 roku opisano wirus SARS-CoV nazywany obecnie SARS-Cov-1 w odróżnieniu od koronawirusa SARS-CoV-2, którego wykryto w 2019 roku i który odpowiada za obecną pandemię; wcześniej w 2012 roku powiązano też przypadki ciężkiej niewydolności oddechowej u pacjentów przebywających na terenach bliskiego wschodu z innym koronawirusem nazywanym MERS-CoV.

Wirusy powodujące infekcje dróg oddechowych rozprzestrzeniają się głównie drogą kropelkową.

Dla większości z nich, poza wirusami grypy, nie ma też specyficznych leków, które łagodzą przebieg zakażenia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka w formie szczepień (w przypadku grypy) i w miarę możliwości unikanie zakażenia.

W dobie pandemii z praktycznego punktu widzenia najważniejsze jest dystansowanie się, zasłanianie ust i nosa oraz optymalna higiena rąk (mycie i odkażanie), jak również powierzchni dotykanych przez inne osoby (np. odkażanie klamek lub dotykanie ich w rękawiczkach lub przez chusteczkę higieniczną).

Ważne też, aby nie dotykać rękami zewnętrznej części maseczki używanej w przestrzeni publicznej albo niezwłocznie po jej dotknięciu zdezynfekować ręce.

Część wirusów powoduje uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych, co sprzyja nadkażeniom bakteryjnym, dodatkowo komplikując przebieg infekcji. Zakażenia bakteryjne nieco rzadziej powodują zaostrzenia POChP, natomiast wymagają zastosowania odpowiednich antybiotyków.

Część bakterii takich jak Haemophilus influenzae (Gram-ujemna bakteria (pałeczka) przenoszona drogą kropelkową), Moraxella catarrhalis (tlenowa, otoczkowa bakteria Gram ujemna stanowiąca florę fizjologiczną błon śluzowych) czy nawet Pseudomonas aeruginosa (Pałeczka ropy błękitnej) może kolonizować drogi oddechowe chorego i atakować dopiero w sprzyjających warunkach.

Niestety dotychczas nie ma dostępnej metody ich całkowitej eradykacji czyli usunięcia. Dlatego nie zaleca się rutynowego wykonywania posiewów wydzieliny z dróg oddechowych i podawania antybiotyków osobom bez typowych objawów klinicznych infekcji bakteryjnej, ponieważ może to prowadzić do wytworzenia oporności tych bakterii na dostępne antybiotyki i nieskuteczności leczenia w przyszłości.

W profilaktyce zakażeń bardzo istotne jest stosowanie szczepień.
W Polsce można zaczepić się przeciw wirusowi grypy i przeciw pneumokokom. Oba szczepienia są zalecane u chorych na POChP.

Piśmiennictwo:

Wedzicha JA et al. Lancet. 2007; 370: 786-796

Wedzicha JA et al. Eur Respir J. 2017; 50: 1602265

Hurst JR et al. Eur Respir J. 2005; 26: 846-852

Seemungal T et al. Am J Respir Crit Care Med. 2001; 164: 1618-1623

Wróblewska M et al. Choroby wirusowe w praktyce klinicznej. PZWL 2020; wyd. 1

Huang C et al. Lancet. 2020; 395: 497-506

https://medycynatropikalna.pl/choroba/bliskowschodni-zespol-niewydolnosci-oddechowej-mers (2.12.2020)

Infekcje u chorych na POChP

Dowiedz się więcej o POChP

Czym jest POChP?

Test oceny ryzyka POChP