POChP, a choroby współistniejące

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP) jest jedną z najczęściej występujących chorób układu oddechowego. Szacuje się, że na POChP może chorować nawet 300 mln ludzi na świecie.

Najważniejszym czynnikiem wpływającym na rozwój POChP jest palenie tytoniu (papierosów, fajek, cygar). Chorzy na POChP, którzy kontynuują palenie, mają bardziej uporczywe objawy choroby, większe ryzyko nagłego pogorszenia nasilenia dolegliwości, szybciej pogarsza się im czynność płuc. Do innych czynników ryzyka zachorowania na POChP należą: zanieczyszczenie powietrza w domu, narażenie na szkodliwe pyły i gazy w środowisku pracy, astma, ciężkie zakażenia układu oddechowego w dzieciństwie, wiek powyżej 40 r.ż. oraz pewne predyspozycje genetyczne.

Ze względu na fakt, że w ponad 90% przypadków POChP jest diagnozowana u palaczy tytoniu, choroba ta często współistnieje z innymi dolegliwościami wywoływanymi narażeniem na dym tytoniowy, które mogą pogarszać przebieg choroby. Dym papierosowy i POChP wywołują uogólnioną reakcję zapalną organizmu, która może prowadzić do zaburzenia prawidłowego funkcjonowania wielu narządów.
Do najczęstszych schorzeń, jakie dotykają chorych na POChP należą choroby układu krążenia, takie jak nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca czy choroba niedokrwienna serca. Niezdiagnozowane lub nieprawidłowo leczone mogą one dodatkowo nasilać uczucie braku powietrza i pogorszać tolerancję wysiłku fizycznego. Z tego powodu wskazana może być konsultacja kardiologiczna i wykonanie takich badań jak EKG, USG serca czy nawet koronarografia, pozwalająca ocenić stan naczyń krwionośnych serca. Kardiologowi należy zawsze zgłosić, że choruje się na POChP, ponieważ niektóre leki stosowane w leczeniu wyżej wspomnianych zaburzeń kardiologicznych mogą prowadzić do skurczu oskrzeli i nasilenia uczucia braku powietrza.

Do innych schorzeń, które częściej występują u chorych na POChP w porównaniu z osobami zdrowymi są cukrzyca, osteroporoza, niewydolność nerek i niedokrwistość. Do rozwoju tych stanów również przyczynia się uogólniony stan zapalny organizmu obserwowany u chorych na POChP.

Ostatnio dużą uwagę przykłada się do zaburzeń lękowych i depresyjnych, które mogą występować u nawet 1/3 chorych na POChP. Łączy się je z gorszą jakością życia, bardziej nasilonymi objawami ze strony układu oddechowego, częstszymi zaostrzeniami POChP. Z tego powodu pacjenci z POChP mogą wymagać pomocy psychologicznej lub nawet specjalistycznej opieki psychiatrycznej.

Szczególną chorobą, która jest wywołana paleniem papierosów i często prowadzi do śmierci jest rak płuca. Szacuje się, że chorzy na POChP mają zwiększone około 8 razy ryzyko zachorowania na raka płuca. Z tego powodu należy zachować szczególną czujność onkologiczną w tej grupie pacjentów. Przyjęło się, że u chorego na POChP raz na rok wykonuje się kontrolne badanie RTG klatki piersiowej. Takie postępowanie zwiększa co prawda prawdopodobieństwo wykrycia raka płuca zanim pojawią się przerzuty do narządów odległych, ale niestety nie zmniejsza śmiertelności z powodu rak płuca. Z tego powodu tak ważne jest, aby pacjenci chorzy na POChP byli wyczuleni na każdą zmianę w charakterze dolegliwości ze strony płuc. Zmiana charakteru kaszlu, np. z suchego na mokry, szczególnie gdy w plwocinie pojawiają się kropelki krwi powinna skłonić do natychmiastowego kontaktu z lekarzem rodzinnym lub pulmonologiem. Niestety, ze względu na upośledzenie czynności płuc u chorych na POChP, nie zawsze jest możliwe leczenie operacyjne wczesnego stadium raka płuca, dające szansę na trwałe wyleczenie.

Warto również wspomnieć o roli aktywności fizycznej w POChP. Liczne badania pokazały, że chorzy na POChP wykazują mniejszą aktywność fizyczną niż osoby zdrowe. Wpływa na to uczucie braku powietrza nasilające się przy wysiłku, osłabienie mięśni i lęk przed napadem duszności wywołanym wysiłkiem fizycznym. Ograniczenie aktywności fizycznej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nagłego nasilenia objawów POChP (zaostrzenia) oraz zwiększonym rykiem śmierci. Badania naukowe wskazują, że ograniczenie aktywności fizycznej jest znacznie bardziej nasilone u tych pacjentów z POChP, u których zdiagnozowano przynajmniej jedną chorobę dodatkową. Z tego powodu aktywność fizyczna jest zalecana u wszystkich chorych na POChP, jako jedno z podstawowych działań niefarmakologicznych. Więcej dowiesz się z poradnika „Ćwiczenia oddechowe”.
Podsumowując, u osób chorujących na POChP często rozpoznaje się choroby współistniejące, które nieleczone mogą negatywnie wpływać na objawy ze strony układu oddechowego.